చెలిమి చెలమలు ‘గౌనా’ గజళ్ళు

కథ , కవిత , పాట, బొమ్మ , నటన , అన్నిటికి మించి మా మంచి మాస్టారు , ఒక సంపూర్ణ అక్షరాల బాటసారి మా గంటేడ గౌరునాయుడు. మా  అంటే మా ప్రాంతానికి అని నా ఉద్దేశం కాదు, మనందరి వాడు అని.  తెలుగు సాహిత్యం లోని తొలి తెలుగు కథ గురజాడ వారి దిద్దుబాటును, ‘కమలి’గా  రచయిత మల్లిపురం జగదీష్ కథ ‘అక్షరాల దారిలో..’ ను ‘సన్నాయి’ పేరిట యువ దర్శకులు అట్టాడ సృజన్ దర్శకత్వం లో లాంగుల్య క్రియేషన్స్ పేరిట నిర్మించినది గౌరునాయుడే .  అక్షరకారుడు ఎప్పుడూ ఒక ప్రాంతానికో, భాషకో, పరిమితం కాదు. గౌరునాయుడు ప్రవహించే సాహితీనది. తాను సాగిపోతూ తనతో బాటు యువ సాహితీ వేత్తలను, కళాకారులనే పిల్ల కాలువలను కూడా తనతోనే కలుపుకుంటూ సాగే జ్ఞాన నది. అతని పాటలు పాడని యువకులు ఈ ఉత్తరాంధ్రలో ఉండరు అన్నది అతిశయోక్తి కాదు. తెలుగు గజల్ ఇటీవల బాగా ప్రాచుర్యం పొందుతున్న ప్రక్రియ. కీ.శే. డాక్టర్ సినారె , డాక్టర్ అద్దేపల్లి వంటి పెద్దలు ఎక్కువగా ప్రాచుర్యం లోకి తీసుకొచ్చిన వారు. ఇప్పుడీ పాట బాటలోనికి అడుగు పెట్టాడు గౌరునాయుడు. జీవితానుభవాల చల్లను చిలికి భావాల వెన్నను తీసిన మా గంటేడ బావు ఆ భావానుభూతులకి గజల్ రూపం కట్టించి అందంగా అందించాడు.  పార్వతీపురం స్నేహ సాహితి తన ఇరవయ్యవ ప్రచురణగా తీసుకొచ్చిన ఈ పాటల పేటిక “మనసు పలికే..” 70 గజళ్లుగా మన గుండె సందిళ్ళ ఒదిగి మన మనసులను అలరిస్తోంది. డాక్టర్ మంచిపల్లి శ్రీరాములు (అధ్యక్షులు , సాహితీలహరి), జి. రామకృష్ణ (శాంతి), కార్యదర్శి, స్నేహకళాసాహితి మంచి మాటలతో సౌహార్ద్రం తో వెలువడిన మంచు ముత్యాల పల్లకి ఇది.

“ నా అక్షరాలు కష్ట జీవుల కలల నేస్తాలు. శ్రమజీవులకోసం సాచే  స్నేహ హస్తాలు. ప్రేమగా పలకరిస్తాయి. బాధల్ని పంచుకుంటాయి . భుజం తట్టి ప్రోత్సహిస్తాయి.” అంటాడు గౌరునాయుడు తన ముందు మాటలో. సామాజిక బాధ్యత  అందరికీ ఉందనీ అది గుర్తెరిగి మసలుకోవాల్సిన  అవసరం ప్రతి ఒక్కరికీ  ఉందని ఆ స్పృహ కలిగించడం లో , సమాజానికి మేల్కొలుపులు తన పాటలని చెప్తాడు గౌరునాయుడు. పాలకుల అసమర్ధతని సమాజం ముందు నిలబెట్టినప్పుడు తన కథలు, భావోద్విగ్నపు సరస్సులో ఊపిరందనంత ఉక్కిరిబిక్కిరి అయినప్పుడు తన కవితలు ఆవిర్భవించాయంటాడీ కవి.

ఇప్పుడీ గజళ్ళు... గజల్ ఉర్దూ భాషా ప్రక్రియ. గజల్ అంటే ప్రియురాలితో సంభాషణ అని అర్ధం . కానీ ఫైజ్ అహ్మద్ ఫైజ్ నుండి ఈ గజల్ లో సామాజిక స్పృహను, చింతనను మేళవించారు. అలాంటి ఈ సున్నితమైన గాన ప్రక్రియలో తన భావుకతను,జీవన తాత్వికతను, సామాజిక హిత వచనాలను రంగరించి గుమ్మరించాడు గౌనా.

“మై ఔర్ మేరీ తన్హాయీ, అక్సర్ యే బాతే  కార్తీ హై..”(నేను నా ఏకాంతం చాలాసార్లు మాట్లాడుకుంటాము)అంటూ ఒక కవిత సిల్ సిలా సినిమా లో అమితాబ్ స్వరం లో పలికిస్తాడు ఒక హిందీ కవి. అలాగే నేడు మన గౌనా తన గజల్ గురించి ఇలా అంటున్నాడు “నా వరకు నాకు గజల్ ఒక ఊరట. నా ఒంటరి క్షణాలలో నాతో నేను , నాలో నేను సంభాషించుకునేందుకు ఇదొక ఉపకరణం. ప్రశ్నించి , ప్రార్ధించి, ఘర్షించి, శాసించి,నా లోపలి మనిషితో నా సంవేదనల్ని పంచుకోవడానికి ఇదొక ప్రత్యామ్నాయం” ప్రియురాలితో సంభాషణ అన్న గజల్ ని నేడు మన గౌరునాయుడు ఆత్మ సంభాషణ గా నిర్వచిస్తున్నాడు. గజల్ లోని తాత్విక అంశ ఇదే. ఆత్మ యే ప్రేయసి. అలా అంతరంగ సంభాషణే ఈ తీయని గజళ్ళు. లేలేత తాటిముంజెల్లా మన మనసును ఊరించే ఈ గౌనా గజళ్ళు, మమతల పూలు పూయిస్తాయి , ఆవేదానాశ్రువులను  చిలికిస్తాయి, ఆలోచనల జడిని కురిపిస్తాయి. ఆకలి నుండి, అడవి నుండి ,అమ్మనుండి నేర్చుకున్న పాఠాలను ఎంత సున్నితంగా చెప్పాడో చూడండి :

“ఆకలెరిగి పెట్టమని అమ్మ నాకు చెప్పింది /అడగకనే ఇవ్వమనీ అడవి నాకు చెప్పింది /అవమానం కాదు సుమా వొంగి వుండడం/విల్లుగా వొంగమనీ వెదురు నాకు చెప్పింది/... కష్టాల కొలిమి లోన కాలకుంటే ఓ గౌనా /కాలానికి నిలవవని కవిత నాకు చెప్పింది”

“అక్షరాలు  తప్ప ఆత్మ బంధువులేరీ గౌనా/కొనసాగిస్తాను నా ముందరున్న విధులు” అంటాడు ఆర్ద్రంగా ప్రవహిస్తున్నవి నాలో ఎన్నో నదులు గజల్ లో. గౌనా గజళ్లలో తాత్వికతే కాదు సమాజానికి సవాళ్ళు కూడా ఉన్నాయి. మనుషులలోని మూఢత్వానికి వేసే చురకత్తులలాంటి చురకలున్నాయి. “బాబా బూడిద తీస్తే దాన్ని మహిమని అంటారు/గారడీ వాడు చేస్తే అది మేజిక్కని అంటారు /బూడిద ఎందుకు మహిమే వుంటే బువ్వ తియ్యరాదా/అపుడే స్వామీ తేలుతుందని ఆ లెక్కని అంటారు”…. అంటూ చివరికి “పచ్చ నోట్లతో స్వామీజీలకు పాదపూజలేలంటే/జవాబు చెప్పక గౌనామాటలు చెడని అంటారు.” అంటూ ముగిస్తారు.

గౌనా గజళ్లలో ఆవేదన, ఆత్మ శోధన తో కూడిన అంతర్యానం ఉంది.

మృదుమధురమైన ప్రేమానుకంపనలున్నాయి. గెలుపువైపు నడిపించే స్ఫూర్తి ఉంది.

“నిదురించు మృదువీణ శృతి చేయవోయి/కదిలించి మదికింత ధృతినీయవోయి/అనురాగ బంధాలు తెగిపోక ముందే/సవరించి హృదయాలు ముడివేయవోయి/నడివేసవే డస్సి నిను చేరుకుంటే/చిరుజల్లువై గొంతు  తడిపేయవోయి/ పొరపాటులే లేని చేరాత ఉందా?/చిరిపేసి సరికొత్త ప్రతి రాయవోయి/వలపంటే హృదయాల లో వెలుగు గౌనా/ఉదయాలకే ఊపిరులు పోయవోయి”

ఇలా అనురాగం, ఆక్రోశం, సామాజిక హితం అన్నీ ఎర్చీకూర్చిన తేనెగిన్నె ఈ మనసు పలికే గజళ్ళ పుస్తకం.

విలక్షణమైన సైజులో అందంగా ముద్రింపబడిన ఈ పుస్తకం ముందు మన దృష్టినీ, హృదినీ దోచేస్తుంది.

“మనుషుల నడుమ ఏల ఇనుపగోడలు/మనసుల లోలోన ఏల నీలినీడలు/ఆకలి అందరిదొకటే అది తీరే దారొకటే/చెరపవేల మూఢత్వపు అడుగుజాడలు” అని , సర్వ మానవ సమానత్వ తత్వాన్ని ప్రబోధించే భావనలెన్నో ఈ గజళ్ల నిండుగా ఉన్నాయి. అక్షరాల ఆత్మీయత బువ్వనే అందరికీ పంచి ఇస్తూ, యువకుల్లో ఆవేశాన్ని మేల్కొలుపుతూ, పిల్లలికి చదువునిస్తూ చదివిస్తూ ఎందరినో సమాజ యుద్ధ వాటిక లోనికి పంపడానికి  ధర్మ యుద్ధ వీరులుగా తీర్చి దిద్దుతూ జీవితానికి పరమార్ధం జ్ఞాన సంపదని పంచడం అని ఆచరణ లో చూపిస్తున్న  ఈ ఆచార్యునికి సాహిత్య లోకం  వందనాలు. పార్వతీపురం కొండాకోనల్లో బతుకు పాటలు పాడుతూ , సాహిత్య పోడు వ్యవసాయం సాగిస్తూ సాగిపోతున్న ఈ కొండ దొరకి  సాహితీ జగతి దండాలు.

....................................................................జగతి , 6281434862  

Little hearts and a feisty Teacher

Self determined learning is the phrase Dr.Stewart Hase uses to define heutagogy. He is the founder of ‘heutagogy’. The students are the self teachers and the class room teacher is only a facilitator and guide in this process of learning. September 26^th  is celebrated as “World’s Heutogogy Day”. Chris Kenyon and Dr. Stewart Hase  found out this method as they were working on another project of learning . The objective of this method of learning is that it will make a student a complete human. Once this method of learning is implemented in the elementary level the pupil will start his process of life long journey of learning. The method of learning is determined in the child’s life.  He will learn everything in his life with this method. Dr. Stewart Hase and Chris Kenyon, brought out this concept in 2000.  Further developing it Dr. Stewart Hase has done much more work and now this method stands workable and had yielded good results.

Now we will talk about a self determined teacher Ms Vijayabhanu Kote who is working in a government school in Payakaraopeta , who has adopted this method in her class. As an academician and also an individual with social responsibility she contributes different articles to the Government journals Yojana, and also writes Biology lessons for Tenth class students in Eenadu and English lessons to KASTURI magazine (by the Govt of AP). Besides this she is also a creative writer and poet in English and Telugu. She wrote stories in Telugu which are published in reputed magazines like Prasthaanam and Swathi weekly.

  First she experimented with heutagogy with the fifth class children and now she is doing it confidently with first class students too.

Little brains are all different in their own way. There is also emotion involved in learning. Learning is both subjective and objective. Learning is defined as the change that is brought out in a mind with some experience. So heutagogy is such a method which makes the child to use his brain and interact. This method also helps the child to evaluate his own learning.

She has designed modules of Heutagogy.  As a teacher in the Government school it is really an adventurous decision for Ms.Bhanu Kote , but as she is a self determined teacher , she has successfully implemented in her class to students of fifth class. In a small town Payakaraopeta , the students are from very poor and disturbed  families. To put them all to such learning process is a herculean task. And this teacher had taken the total responsibility on her shoulders and done it. Her colleagues and the education board all are surprised for the results she brought out. All the process of learning of her students’ day to day learning is recorded by the students themselves in their own words and pictures. This dedicated teacher with the financial help of her friends published the book with the title “Lethaakaasalu” which means Tender Skies(each kid a sky on their own)

As she succeeded in her effort with her first experiment, all the teachers of other schools started inquiring about this concept. She taught them and also started writing on this subject to the magazine “Naveena Vidya”. She gives her self assessment as a successful person implementing this method.

 A dedicated and devoted teacher Ms Vijayabhanu Kote not only takes teaching as her profession or livelihood, but it as the mission of her life. With the help of her friends , Chairman Zillaparishad , her colleagues and Head Master and mentor Mr. Devineni Madhusudhana Rao , the man who adopted her school , she does a lot to the development of the school. Wherever she goes there’s a lot of progress in that school by all means. She takes up the responsibility of constructing boundary walls, and pooling up computers, furniture, and sports material and a lot more to the school in which she works. She had been working in the MPPSPH WADA school and now she is working in the MPUP KH WADA schools in Payakaraopeta. She says that this method of learning makes a student to prosper throughout his lifelong learning process and they will turn into a self fulfilled individual. They become social conscious and realize their responsibility as good citizens. Her students conduct many awareness and social programs too. Her achievements won her great applause that she was invited to present a paper on her experiments in heutagogy to Finland. She successfully presented her paper “Heutogogy for primary school children and triangle concept” in the Global symposium conducted by council for creative education, Finland , in Tampere University in November 2017. More than sixty countries attended this symposium from all over the world. The same paper was simultaneously selected for TECH Global symposium and she presented her paper in NOVOTEL, Vizag in December 2017.  Presently Ms Vijayabhanu is working with Dr. Stewart Hase and his team in preparing the hand book for teachers on Heutagogy. She says it’s a grand privilege to work with the founder of ‘gogy’.

  All her dreams are about the children and their progress. She not only dreams but makes them true and with her nearly almost two decades of service outstands as a devoted teacher and a loving human being the whole town cherishes her being with them and with pride they own her. How nice it would be if at least few of our teachers work with such dedication and then our schools would be wonderlands of learning.

………………………………………………………………….jagaddhatri ,                                                                        Bilingual writer, translator, critic and columnist . dhaathri.dhaathri9@gmail.com